Kang Ruli

Sia Nu Salah, Abdi Nu Bener

Di hiji lembur, aya saurang lalaki nu ngaranna Mang Ujang. Manehna kasohor lain ku sabab kabagjaan atawa kasuksésan, tapi ku cara pikirna nu teu biasa. Sagalana salah, kajaba manehna sorangan.

“Ieu harga sagala mahal kusabab warung teuing loba,” pokna nalika keur ngopi di warung Bu Eros.

“Naha bet kitu, Mang?” ceuk Mang Dudung, nu harita keur mesen gorengan.

“Tah, lamun warung saeutik, urang moal loba pilihan. Mun pilihan saeutik, urang moal jadi bingung, pan? Mun henteu bingung, urang moal loba pikiran. Lamun henteu loba pikiran, moal loba dahar! Jadi éta harga nu mahal téh salahna warung nu teuing loba!” jelas Mang Ujang, lir siga profesor di kampus.

Mang Dudung ukur bisa unggeuk-unggeuk, teu kuat ngabantah sabab kacida jauhna logika nu diadugkeun ku Mang Ujang.

Teu lila, Mang Ujang ngeluh deui, “Cai hésé ayeuna mah, teu siga baheula.”

Bu Eros anu keur ngasongkeun kopi nanya, “Sugan mah kusabab usum halodo, Mang?”

“Henteu kitu! Ieu mah salah hujan nu henteu asup jadwal! Mun hujan datang sakumaha nu diduga, moal hésé cai. Jigana nu ngatur cuaca teu bisa maca jadwal kalender!” pokna bari neuteup ka langit siga nu ngoreksi kahadean alam.

Warga lembur geus biasa ku cara pikir Mang Ujang, tapi aya nu henteu kuat jeung ceukuna. Salasahiji urang lembur, Udin, milih ngabantah.

“Naha atuh sok nyalahkeun hal-hal nu teu aya hubunganana, Mang? Mending mun kitu mah usaha heula tibatan nyalahkeun warung, hujan, jeung anu séjénna.”

Mang Ujang ukur seuri hareugeueun, “Lain abdi nu salah, Udin! Sakabéh ieu kajadian téh pan planet-planet di langit téh ngorbit ka arah nu salah. Lamun urang hirup di planet séjén, meureun harga moal mahal, cai moal hésé, jeung abdi moal jomblo!”

Ku éta waleran, warga lembur ukur bisa seuri bari ngagaruk sirah. Sabab sanajan sakabéh dunya salah, Mang Ujang mah tetep nu bener.

Pak RT Jeung Proyek Aspal

Di hiji lembur nu cicingeun, warga harayang pisan jalan-jalanana diaspal. Lila teuing maranéhna kudu ngaliwatan jalan nu bolong-bolong, beueus mun hujan, jeung beusi ngagedur mun usum halodo. Barang kapilih jadi Ketua RT, Pak RT Soleh jangji, “Urang bakal boga jalan nu alus. Moal aya korupsi, moal aya rekayasa!”

Warga pada resepeun. Malah, aya nu neundeun harepan yén lemburna bakal siga kota, jalan mulus, henteu beuki keprok jeung lecet nalika naék motor. “Bagja atuh ayeuna mah, teu kudu nyekel jero kana stang deui lamun ngaliwat ka dieu,” ceuk Mang Udin bari seuri.

Hiji poé, mobil nu mawa bahan aspal datang. Buruh-buruh mimiti nyemprotkeun cairan hideung ka jalanan. Lembur jadi rame, aya nu lalajo, aya nu ngurus dokumén, aya nu ukur ngadagoan hasil. Sakur nu ningali jalan nu beuki hideung sarta rapih, beuki resep. “Tingali atuh, alus kénéh ti jalan nagara mah!” ceuk Mang Dudung.

Tapi kabagjaan éta henteu lila. Tilu minggu ti harita, jalan anyar geus mimiti rengat-rengat. Aspal nyapekat bari karoroncodan, sagalana siga digaruk ku leungeun goréng. Budak-budak anu nyoba lalumpatan di jalan anyar malah pada hiber sabab keprok kana bolong.

“Ih, ieu jalan nu diaspal kamari atuh? Ari naha gancang kieu rusakna?” ceuk Bu Eros bari neuteup ka suaminana.

“Heueuh, bet siga nu henteu napel, sakali keuna ku hujan langsung ngaleueur!” tembal Mang Ujang, nu geus ilahar mawa beurat-beurat ngaliwat ka dinya.

Pak RT Soleh, nu tadina jangji bakal ngajieun jalan anu mulus tur kuat, ayeuna kudu nyanghareupan pananya ti warga. Anjeunna maksa seuri, bari neundeun leungeun kana cangkéng. “Ieu mah cuaca nu salah, lain proyekna. Aspal mah geus dipasang sakumaha SOP,” pokna, ngajelaskeun bari henteu tenang.

Warga ukur silih pelong. Mang Udin neundeun leungeun kana tarang, “Atuh ari cuaca kitu-kitu kénéh wae ti heula. Aspal baheula gé henteu gancang rusak kieu!”

Saterusna, warga jadi gura-giru henteu percaya deui kana jangji-jangji. Sababaraha urang nyarita di warung kopi, “Lamun sakieu hasilna, atuh duitna ka mana atuh? Lamun henteu korupsi, naha bet henteu awét jalan téh?”

Sagala rupa kasangka muncul. Tapi Pak RT tetep manteng kana alesan. Nepi ka ayeuna, jalan éta tetep bolong deui, malah leuwih parna batan baheula. Aspal leungit, tapi jangji Pak RT masih kénéh nyampak di unggal juru lembur.

Sapatu Anyar, Utang Kolot

Di hiji lembur, aya budak ngorana nu kasohor ku cara hirupna nu mewah. Ngaranana Eneng Siti. Unggal Minggu, manehna sok datang ka masigit make sapatu anyar. Sapatu na teu biasa, merek mahal, modél anyar, nepi ka budak-budak séjénna sok maledog pagéto.

“Heueuh, Eneng Siti mah enya geulis, tapi ari sapatu na bet sok aya nu anyar waé!” ceuk Uum ka babaturanana.

Tapi di sisi séjén, di warung Bu Rohmah, indungna Eneng Siti, Bu Eti, sok datang jeung utang. “Bu, punten, abdi nginjeum deui sakilo beas. Bulan payun diangsur,” ceuk Bu Eti bari rada déngdék.

Bu Rohmah ukur bisa ngalayang. Ampir unggal minggu, Bu Eti sok nyokot hutang. Beas, gula, minyak, sagala rupa. Tapi salila éta, unggal minggu ogé Eneng Siti sok datang make sapatu anyar.

Kitu deui Mang Asep tukang baso. “Bu, abdi diutang deui waé ayeuna mah,” ceuk Bu Eti. Mang Asep ukur neuteup laleutik bari ngahuleng.

Hiji poé, Bu Rohmah teu tahan. “Bu Eti, punten, abdi nuju panasaran. Ieu utang sok nyampak, tapi Eneng Siti mah saban Minggu maké sapatu anyar. Kumaha atuh éta?” pokna.

Bu Eti reuwas, tapi gancang neundeun carita. “Ih, atuh ulah kitu, Bu! Eneng mah budak, kudu resep. Da sapatu mah meunang kiriman ti dulurna nu di kota!”

Tapi Bu Rohmah ukur unggeuk bari surti, teu neruskeun deui omonganana.

Wanci-wanci saterusna, omongan soal Eneng Siti jeung sapatu anyar terus nyebar ka lembur. Jelema-jelema beuki panasaran. Mang Asep, nu geus teuing sabaraha mangkok baso nu can mayar, nanya langsung ka Eneng Siti.

“Neng, ieu sapatu anu mana deui? Ari utang indung anjeun rék diangsur iraha?”

Eneng Siti ukur seuri saeutik, tuluy ngawaler, “Kumaha atuh, Mang? Ari penampilan mah kudu tetep kiyeu. Ari hutang mah pan biasa, engké ge lunas!”

Mang Asep ngan ukur ngabedegdeg, sedengkeun di warung Bu Rohmah, daftar utang Bu Eti beuki panjang. Sapatu anyar terus datang, tapi utang kolot henteu pegat-pegat.

Kontrakan Jelema Gaib

Di hiji lembur anu cenah masih keneh pinuh ku kajadian anéh, aya hiji imah kontrakan nu geus lila kosong. Ari kosong, kosong keneh, tapi tiap bulan listrikna tetep mayar, WiFi tetep jalan, malah kadang sok kadenge sora TV di jero imah.

Mang Udin, nu nyangking urusan di RT éta, sok heran. “Aneh teuing, ari nu nyicingan euweuh, tapi mayar listrik tetep lancar. Saha nu mayar atuh?” pokna ka Bu Eros, nu sakapeung ngurus data kontrakan di éta lembur.

“Cek catetan, éta imah masih aya nu ngontrak, tapi nu boga imah geus lila henteu ka dieu. Nu ngontrak gé can kungsi ka katingali ku urang-urang,” tembal Bu Eros.

Karasa anéh. Ku kituna, Mang Udin jeung sababaraha urang lembur méakkeun waktu peuting pikeun ngawas éta imah. Ti burit nepi ka tengah peuting, teu aya nu anéh. Tapi pas lebah jam satengah hiji peuting, lampu jero imah hurung sorangan, TV murilit, jeung nu leuwih matak heran deui, WiFi di imah éta katingali masang router anyar.

“Heueuh! Nu masang router saha? Geus euweuh nu ngurus ieu imah deui atuh!” ceuk Mang Udin, rarasaanana beuki hoream.

Teu lila, aya sora batuk leutik. Barudak lembur nu melong ka jero imah rada kasieunan, tapi Mang Udin tagen. “Saha nu di jero? Hei, ieu imah geus lila kosong!” pokna.

Teu lila, aya sora ngajawab, “Kosong ti mana? Abdi geus lila ngontrak di dieu. Pun boga imah sapuk, malah naros naha betah cicing di dieu.” Sora éta rada tarik, siga sora lalaki sepuh.

Mang Udin, sanajan haténa asa nyaringkel, nekat nanya deui, “Ari anjeun saha?”

Ti jero imah, lawang panto muka saeutik. Aya nu nembongan sakilat. Beungeutna bodas pucet, panonna gedé, biwirna ipis, huntu na siga rada muncung. Barang-barang di sabudeureun imah teu robah, tapi aya kipas angin nu muter sorangan.

“Abdi mah sasaha waé nu resep hirup tenang. Di dieu WiFi na tarik, teu aya nu ribut, listrik mayar sorangan. Ayeuna naha rurusuhan nanya kieu-kieu? Anjeun reuwas téa?” ceuk éta mahluk, lir siga batur sapagawean nu keur ngobrol biasa.

Barudak lembur kabéh tigejebur lumpat. Mang Udin ukur bisa nangtung bari ngajepret cangkéng. “Hadeuh, tah eta mah anéh!” pokna.

Saterusna, pamondokan éta teu kungsi direcah deui ku warga. Sababaraha waktu ti harita, tiap malem aya lampu nu hurung, TV nu kedeng, jeung sok kadenge sora rekam suarakeun podcast. Meureun éta nu ngontrak téh lain jalma biasa, tapi jelema gaib nu milih tempat cicing nu aya WiFi kenceng.

Ujang téh budak lembur nu bisa sakola luhur. Ti bubudak, kolotna geus miharep manehna jadi jelema nu suksés. Sanggeus sababaraha taun kuliah di kota, Ujang balik deui ka lembur. Tapi aya nu béda. Ujang nu bareto sok maké kaos jeung calana jeans, ayeuna datang maké baju koko, sarung, jeung sorban bodas lilit kana sirahna.

Barang nepi ka lembur, warga langsung rikat nyampeurkeun. "Subhanallah, Ujang téh geus jadi kyai ayeuna mah!" ceuk Mang Darman bari neuteup ka Ujang jeung rasa reueus.

Bu Imih teu tinggaleun, manehna ceurik haru, "Allahu Akbar, leres pisan cenah sakola téh penting. Ayeuna lembur urang boga kyai!" Budak leutik ge jadi pada nuturkeun Ujang, bari pada nyebut "Abah Ujang, Abah Ujang!"

Padahal, laporan sarjana na can bérés. Skripsi can dipertahankeun. Tapi kabéh geus percaya yén Ujang téh geus jadi tokoh agama.

“Abah Ujang, punten, ieu mah abdi bade naros… Kumaha carana mun mayunan hutang nu geus lila?” ceuk Mang Udin, rada humandeuar.

Ujang ngeluk, tapi nyoba némbongkeun beungeut wijaksana. “Euh… Éta mah kedah ditalar… Ku cara istiqomah… jeung ikhlas…” pokna, sanajan haténa sorangan bingung.

Ti harita, unggal aya hajatan, Ujang sok disuhunkeun maca doa. Unggal aya masalah, Ujang sok dipenta nasehat. Teu aya nu wani naroskeun skripsina.

Tapi hiji poe, babaturan sakuliahna datang ka lembur, nyarekan bari ceurik, "Jang, laporan skripsi can dipertahankeun! Naha balik maké sorban siga kyai?"

Warga pada ngaromong. Ujang ukur bisa mesem hareugeueun. Tapi sorban tetep dipaké. Kumaha atuh, da geus kapalang dianggap kyai. "Kumaha aing?"

Mang Dudung teh jelema nu sok murilit. Lamun aya nu ngahaja datang ka imahna mawa catetan hutang, manehna sok nyanghunjar, ngusap tarang, tuluy ngagerendeng, “Kumaha aing?” Mun nu nagih hutang teuas sakali, manehna sok beuki loba alesan.

“Duh, abdi mah acan aya. Ari ayeuna mah pas pisan keur hese. Kitu ge, si Eneng ayeuna kudu mayar sakola. Kumaha atuh?” Pokna bari neundeun leungeun kana dada siga nu riweuh pisan.

Tapi ari manehna sorangan nu dipiutang, caritana beda. Ti kajauhan keneh, beungeutna geus ngajeblag. Mun geus paamprok jeung nu boga hutang, manehna langsung nutug, “Kumaha anjeun?”

“Hese teuing nyiar duit keur mayar ka aing? Pan ari keur nginjeum siga nu gampang, da puguh aing butuh! Kumaha atuh, naha teu boga itikad alus?” pokna bari melong teuas.

Kitu bae wanci ka wanci, nepi ka balukar kacida. Poho kana hutang sorangan, tapi inget pisan kana hutang batur. Nepi ka hiji poe, hiji jalmi nu resah ka manehna datang bari mawa sarupaning catetan.

“Dudung, ari hutang maneh ka abdi kumaha? Sugan geus poho?” ceuk eta jalmi.

Mang Dudung kaget. Tarangna nu bareto tiis ujug-ujug hareudang. Balemeng. Tuluy manehna balelol deui, ngusap tarang, bari nyarita…

“Kumaha aing?”

Tapi ayeuna, nu di hareupeunana ukur seuri bari nyebut, “Kumaha anjeun?”

Juragan Tajir, Hutang Teu Dibayar

Di lembur Cibitung, aya saurang juragan beunghar, sebut wé Juragan Maman. Imahna jangkung, garasi pinuh ku mobil anyar, sapatu jeung jam tanganana ganti unggal minggu. Mun leumpang ka pasar, pasti sok mawa bedil duit, nyékrak neundeun di jok motor satemenna wé da henteu cukup di saku.

Tapi, aya hiji hal anu matak anéh. Sanajan beunghar, Juragan Maman kawentar panghilapna mun geus nyanghareupan hutang.

Pak Udin, tukang dagang di pasar, pernah nginjeumkeun juragan éta sakilo beras jeung dua kilo daging sawaktu aya pesta di imahna. Béda jeung batur séjén nu mayar tunai, Juragan Maman saukur ngomong:

“Pak Udin, tuluy heula, énjing geura mayar!”

Isukna, Pak Udin ngadeukeutan. “Hapunten, Juragan, abdi hoyong narik hutang kemis kamari.”

Juragan Maman ngagereleng. “Waduh, abdi hilap, bisi can dibayar?” pokna, bari nyarieun beungeut rada reuwas, padahal manehna nu nyutat sorangan.

Teu ukur Pak Udin. Mang Kosim, nu sakali mangsuhkeun duit sabaraha rébu pikeun baéla ngalarapkeun kanopi imah Juragan, meunang giliran kieu kénéh. Waktu ditagih, Maman nyengir bari nepuk tarang.

“Astagfirullah, abdi hilap, bisi can dibayar?”

Lila-lila, sakabéh warga lembur apal kana kabiasaan ieu. Beuki loba nu éra da kabéh jalma di lembur geus boga sebutan pikeun éta kaayaan: “Beunghar ku harta, miskin ku haté.”

Nepi ka hiji poé, juragan kénging balaka. Mobil anyar-anyar kabeungkeut ku tukang bank. Di pasar, teu aya deui nu rék méré hutang.

Di hiji pojok warung, Mang Kosim ngan ukur seuri. “Meureun ayeuna ge, manéhna bakal émut. Ngan sanajan émut, taya nu daék percaya deui.”

Di sakola, Mang Ajat guru basa Sunda sok haneut pisan ngajarkeun. Anjeunna salawasna negeskeun pentingna ngajaga basa indung. “Barudak, urang kudu reueus kana basa Sunda. Lamun lain urang, saha deui?” pokna bari neundeun papan tulis.

Isuk-isuk, kelas pinuh ku sora sumanget. Murid-murid balapan nyarita maké basa Sunda, milu kalibet dina diskusi. Tapi, barudak heran sorangan. Ari di luar kelas, guru-guru séjén taya nu maké basa Sunda. Malah di koridor, aya anu ceurik dibiluk-biluk sabab teu ngarti naon anu diomongkeun ku guru BP maké basa Inggris.

Tibalah waktu rapat guru. Mang Ajat ngalengkah asup ka rohangan. Di dinya geus aya Bu Wati, Pak Dirman, jeung sakabéh staf. Pak Kepsek nyaluyukeun dasi, tuluy mimiti nyarita:

“Oke guys, rapatna start now. But please remember the Sundanese language, ya.”

Mang Ajat ngajeblag. Sakabéh guru séjén nyarandeg, bongan euweuh nu enya-enya paham naon nu didongéngkeun. Aya nu sok-sok ngaganggu gado, aya nu ukur nyengir bari marengan sirah.

“Pak, naha teu maké basa Sunda wé? Naha kudu maké basa nu urang sorangan ogé taya nu ngarti?” ceuk Mang Ajat bari ngajukeun leungeun.

Pak Kepsek nyekel mikropon, lir cicing sakedapan. Tapi lajeng seuri, bari pok: “It’s for professionalism, Pak Ajat. You know?”

Barudak anu keur mopohokeun PR basa Sunda di kelas hareupeun rohangan rapat ukur seuri lir nyekel bebeneran. Basa geulis nu sok diwawar dina kelas, tapi hilap dipaké di kahirupan sapopoé.

Mang Karto Jadi Influencer

Mang Karto Jadi Influencer

Di hiji pojok lembur, aya tukang tambal ban nu geus lila usaha. Ngaran anjeunna Mang Karto, saurang lalaki nu saban poé sok baseuh ku oli jeung tiris ku angin motor nu datang tuluy indit deui. Tapi, sanajan hirupna basajan, Mang Karto boga cita-cita hébat: rék jadi influencer kawentar di media sosial!

"Suksés Bisa Dimimitian Ti Tambal Ban"
Unggal aya waktu luang, Mang Karto sok nyetel hapé jadulna, nyieun video bari nangtung gigireun ban nu keur ditambal. Sorana semangat pisan:

"Dulur-dulur! Hirup téh ulah gampang nyerah! Coba tingali ieu ban! Tadina bocor, ayeuna bisa jalan deui! Sarua jeung urang, sanajan gagal, ulah lila-lila kaduhung, tambal deui kahadean dina kahirupan!"

Nu lalajo? Ah, sakapeung aya, sakapeung henteu. Tapi nu pasti, nu sok lalajo téh barudak leutik nu resep lalajo bari hayang ditalapok ku Mang Karto.

"Motivasi Gratis, Tapi Dahar Bayar"
Unggal Mang Karto unggahkeun video anyar, barudak di lembur sok hareureuy:
"Mang, tambal ban gratisan aya?"
"Mang, abdi badé suksés, tapi moal ditalapok?"

Mang Karto ukur seuri. Tapi haténa tetep kuat, da cenah sukses mah peryogi proses. Lila-lila, anjeunna tambah serius. Malah, anjeunna meuli tripod, sanajan éta tripod téh ukur ditalikeun kana dahan cau di tukangeun bengkelna.

"Hayang Jadi Viral!"
Sanggeus sababaraha bulan nyieun kontén, Mang Karto can jadi kawentar, tapi harepanana teu leungit. Nepi ka hiji poé, anjeunna nyieun video nu rada béda.

Bari nyepak ban nu geus anggang-anggangna, anjeunna nyarita:
"Hirup téh jiga ban, sakapeung di luhur, sakapeung di handap. Tapi ulah hilap, sakabeh ban téh butuh angin! Jadi, ulah kosong haté, kedah aya semangatna!"

Teu lila, éta video viral, tapi lain sabab motivasina, tapi lantaran ban nu disepak téh ngalayang kana ember minyak nepi ka nyéprét ka beungeut Mang Karto sorangan!

Akhirna Jadi Kawentar... Tapi Salah Jalur!
Poé éta, sadayana di lembur ngomongkeun Mang Karto. Malah, aya nu ngajieun meme: "Motivasi nu panas, saimbang jeung beungeut nu néplak oli!"

Sanajan rada isin, Mang Karto tetep semangat. Alesanana? Ayeuna loba nu apal ka bengkelna! Pan pelanggan penting, komo mun maranéhna hayang lalajo langsung motivasi Mang Karto bari ditalapok!

😆

Si Lurah Nu Beuki Jauh

Si Lurah Nu Beuki Jauh

Kacaritakeun di hiji lembur nu leutik, aya pamilihan lurah anyar. Warga nu geus heubeul jeung nu ngora, sakabéhna satia ngadukung hiji calon nu kasohor hadé ahlak jeung janji-janji na. “Kuring mah moal jauh ti rakyat, baris nguping sagala kahayang jeung susahna balaréa,” kitu ceuk Kang Warja, calon nu kawilang pinter nuduhkeun diri sabagé jalma nu daék ngorbankeun hirupna pikeun masarakat.

Teu kahalangan, dina poé pemilihan, Kang Warja meunang kalawan sora nu kahontal ampir sakabéhna. Warga bagja, sabab batan lurah heubeul nu harayang sorangan wé untung, Kang Warja cenah moal kitu.

Warga bungah, karasa bédana. Kiwari lurah henteu sakuduna-jauh ti rahayat, tapi sakabéh kabutuhan rék diperhatikeun.

Warga rék nelepon, HP na henteu bisa dihubungi. Katanya sok sibuk rapat di kota. Ceuk Mang Karta nu kantos ka kantor kecamatan, “Rapat sagala rapat, tapi jalan lembur mah tetep bolong-bolong.”

Anu leuwih nyeri, panyakit warga henteu diteuleuman deui, cai henteu lanca, janji ngaspal jalan henteu laksana. Beuki jauh lurah ti rakyat.

Kang Warja leuleuy ngomong: “Mang, Bibi, Akang, Abah, tahun payun mah pemilihan deui. Ulah hilap nyaluyuan urang deui!”

Warung kopi hareureuy, aya nu ceurik, aya nu seuri. Tapi kabéh geuning geus apal, yen lurah téh beuki jauh mun geus kapilih, ngan beuki deukeut mun rék kampanye deui!

😆