Di hiji lembur nu katelah Cihuni, hirup hiji lalaki sepuh nu dijenengan Ki Jaya. Manéhna lain ukur pamingpin lembur, tapi ogé dianggap guru sakumna warga. Jembar wawanénna, lemes basa nu dianggo, sarta bijil hikmah dina unggal kekecapanana. Tapi, kaayaan lembur henteu salawasna dina katengtreman. Aya keneh nu hayang langkung, nu kapincut ku kawasaan, nu henteu sabar kana wewenang.
Hiji poe, datang saurang lalaki ngora, Wira namina. Manéhna anak jalmana kiwari mingkin boga pangaruh, Natawijaya. Ti saprak alit, Wira geus nyawang bapana hayang leuwih ti sakadar pamingpin adat. Anjeunna hayang lembur ieu robih, henteu deui diatur ku kawijaksanaan wungkul, tapi ku kakawasaan nu leuwih kakuat.
Wira mulai mawa ideu anyar ka masarakat. Anjeunna ngajarkeun yén kakawasaan kudu aya di leungeun nu kuat, sanajan hartina kudu ngagunakeun cara nu matak paur. Tiheula masarakat leuleus ka obrolan Wira, tapi sakedapan saeutik, sababaraha jalma mimiti percanten. Aya nu nyawang yen lembur memang butuh parobihan.
Pasaraya mimiti panas. Warga kabagi jadi dua: nu masih satia ka Ki Jaya jeung nu baris di tukangeun Wira. Geus henteu bisa dicegah deui, Wira datang ka imah Ki Jaya, menta wewenang dikedalkeun. Tapi Ki Jaya henteu gampang dipataros.
"Wira, kakawasaan lain hal nu bisa disampeurkeun ku sakadar hawa nafsu. Mun teu diapit ku budi jeung hikmah, eta moal jadi berkah, tapi musibat."
Tapi Wira henteu daék narima. Anjeunna ngajak adu pangaruh. Sapopoéna, Ki Jaya jeung Wira jadi bahan paguneman di sakumna lembur. Warga anu asalna dulur, ayeuna jadi saling curiga.
Dugi ka hiji peuting, aya hiji kajadian nu ngarobah sagalana. Wira, dina kahayangna nu beuki gede, mutuskeun maksa Ki Jaya pikeun ninggalkeun lembur. Tapi saméméh niatna kacumponan, aya hiji bencana. Cai walungan ngocor gancang, mawa leutak jeung kahancuran. Leuweung seungit ngagebugkeun angin topan.
Dina kaayaan darurat, sadaya warga kasumpingan ka imah Ki Jaya. Dina poékna peuting, ukur Ki Jaya nu masih bisa masihan pituduh. Wira, nu asalna wani jeung adigung, ayeuna curuk. Anjeunna sadar, kakawasaan tanpa kahadean moal ngajantenkeun rahayu.
Ki Jaya henteu ngusir Wira. Sabalikna, manéhna ngajar, yén pamingpin henteu cukup ngan ukur kuat, tapi kudu boga rasa tanggung jawab.
Isukna, lembur Cihuni mimiti ngadeg deui. Wira henteu deui jadi musuh, tapi murid nu neuleuman hartina kahadean. Anjeunna henteu deui hayang kawasa, tapi hoyong ngabdi.
Kawas cai nu ngalir ka lebak, sagala kakawasaan bakal meunang jalanana sorangan. Tapi naha bakal janten berkah atanapi musibat? Eta gumantung ka nu ngagenggamna.
Internal Link: Kang Ruli – kangruli.web.id
Eksternal Link: Sastra Sunda Kuno – Wikipedia
