Kahayang Nu Nyasab: Lalampahan Hiji Lalaki Dina Kalangkang Kedul
Di hiji lembur nu angger, kadenge sora angin nu ngabekukeun wengi, napak dina tataran sawah nu mengker. Ramdan, budak nu lahir tina pangeusi leutik, mulang ka lemburna ku angkeuhan gedé sanggeus mawa élmu ti kota. Dina lebah dinya, panonna nempo kahirupan nu henteu robah; para patani ngungun dina legok nasib, buruh ngadedet dina kasangsaraan, tapi di sabudeureunana, kahadean lembur can leungit.
Ramdan ngalamun di tepas, manéhna ngarasa bédana jauh jeung Raka, anak ketua yayasan nu hirupna sumringah ku kasugemaan. Jalma-jalma nyanggakeun rasa hormat, sedengkeun anjeunna ngan ukur jadi saksi tina kamiskinan kulawargana. Ieu pikiran nu meulit kana haténa, kahayangna pikeun hirup leuwih hade beuki nyurup. Dina peuting nu pinuh ku panineungan, anjeunna remen nanyakeun ka dirina sorangan: naha kahadean hungkul cukup pikeun masihan kasugemaan?
Wanci magrib, Ramdan nyorang jalan setapak nu beuki poek. Haténa keur riweuh, pikiranana ngalayang kana kahirupan nu leuwih jembar. Anjeunna manggihan jalan, tapi jalanna henteu walatra. Anjeunna mimiti usaha, tapi kakara ngamimitian geus silih tumpuk ku kahalangan. Ti beulah gigir, Raka terus meuntas, hirupna kawas laleur kasambet manisna kahirupan.
Nepi ka hiji wengi, Ramdan manggihan jalma nu nawarkeun jalan pintas, jalan nu henteu menta kasabaran, tapi boga resiko nu kacida gedéna. Leungeunana geter, haténa maju mundur. Anu dipikaharep ku manéhna taya deui iwal ti hiji: kabagjaan nu bisa dicekel ku duit.
Ti peuting ka peuting, anjeunna diudag kahayang, ngajurung manéhna kana dunya nu leuwih poék. Anjeunna mimiti neundeun haté kana niat nu henteu leres, ngahampas nilai-nilai nu kungsi dicekelna pageuh. Anjeunna leumpang dina palataran nu henteu welasan, henteu nyadar yén unggal lengkah nu dicandakna beuki jauh ti jalan kahadean.
Leuwih ti éta, Ramdan kungsi narima sababaraha bantosan, tapi panggunaanana ukur pikeun dirina sorangan. Hiji di antarana, aya bantosan pikeun ngawangun wangunan sosial di lembur, tapi Ramdan malah ngajadikeun éta wangunan tempat cicingna sorangan. Jalma-jalma henteu wani nyarita, ngan ukur mencrong kalayan pikiran nu teu bisa ditandeskeun.
Peuting kalangkang, lampu petromak ngawurkeun cahaya nu samar. Ramdan diuk di jero imah leutikna, di hareupeunana aya kantong duit nu pinuh, hasil tina hal nu henteu halal. Leungeunana murilit kana kantong éta, tapi jero haténa aya sora nu ngagelebug: “Naha ieu jalan anu pantes keur maneh?”
Getihna ngaguruh, napasna kembang-kempis. Anjeunna tingali sorangan jalmi-jalmi nu ditipu ku jalan anu dipilihna. Anjeunna sadar yén sagala nu didamel ku jalan lepat moal salamina masihan kabagjaan. Ngan ukur seungit sakedap, tapi tinggalna hanjakal nu langgeng.
Anjeunna nginget deui masa alitna, kumaha kolotna merjuangkeun kahadean sanajan hirup teu kacida jembar. Anjeunna inget ka enya bapana nu salawasna ngingetkeun, "Hirup nu pantes lain ngan ukur ngeunaan sakitu lobana duit, tapi sakumaha hadéna lampah nu dicandak."
Ramdan mundur ti jalan poék. Anjeunna nyorang lembur bari neundeun kasieun, neundeun kahadean nu can luntur. Anjeunna mutuskeun balik ka jalan nu leres, balik ka kulawargana kalayan haté nu hampang.
Dina laju waktu, Ramdan ngamimitian deui. Anjeunna ngawangun koperasi leutik pikeun nulung warga, masihan kasempetan ka nu sanasib. Kahadean beuki mekar, kasabaran beuki nyorang, tur haténa beuki tenang.
Méméh lila, jalma-jalma mimiti sadar kana parobahan Ramdan. Anjeunna henteu deui ditingali salaku budak nu hayang beunghar ku jalan pintas, tapi sabagé panutan nu geus nyorang lalakon kahirupan nu pinuh ku ujian. Anjeunna ngabantu para patani nu peryogi modal, nyayogikeun kasempetan pikeun barudak lembur sangkan henteu kaleungitan harepan.
Hirup moal salawasna masihan jalan gampang, tapi kahadean moal kungsi leungit tina manah jalma nu ikhlas. Kahayang nu nyasab tiasa balik deui kana jalan nu lempeng, asal aya kahadean nu nyorang unggal lengkah.
Dina unggal angin nu nyorang lembur, aya carita nu ngajarkeun, yén beunghar lain ukur hartos ngeunaan kagumantungan kana hartana, tapi ngeunaan sakumaha manéhna ngagunakeunana pikeun kahadean. Ramdan, budak nu kungsi kabungkeut ku kahayang nu nyasab, ayeuna hirup ku rasa nu leuwih bermakna.
Kanggo carita séjén ngeunaan kahirupan di lembur, mangga tingali di Kang Ruli. Anjeun oge tiasa maca tulisan séjén nu nyaritakeun ngeunaan moralitas jeung kahirupan di sumber otoritatif ieu.